Trong kinh doanh, nếu không có kế hoạch, bạn sẽ thấy mình loay hoay, rối bời, vật vã, khổ sở ngay trong chính sự đam mê và nhiệt huyết phục vụ khách hàng của bản thân. Thế nhưng trước khi kinh doanh, và trước cả khi lập Kế hoạch Kinh doanh, bạn cần phải xem bạn có phù hợp và sẵn sàng để kinh doanh hay chưa. Hãy đánh giá một cách trung thực về bản thân bạn cũng như ý tưởng kinh doanh bạn đang có.
7 câu hỏi gợi ý dưới đây sẽ giúp bạn đánh giá về ý tưởng kinh doanh và chính bản thân trước khi quyết định dành thời gian lập kế hoạch cụ thể.
Câu hỏi 1: Bạn sẽ bán sản phẩm hay dịch vụ gì?
Nghe đơn giản nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng có câu trả lời chuẩn xác cho câu hỏi này.
Để trả lời câu hỏi này, bạn cần đặt nhu cầu của khách hàng lên hàng đầu và luôn ghi nhớ: chúng ta cần bán cái khách hàng cần chứ không phải cái chúng ta có.
Khách hàng khát nước chứ chưa chắc thèm cà phê của bạn!
Câu hỏi 2: Thực sự có thị trường cho sản phẩm hay dịch vụ của bạn không?
Bạn không thể dùng giả định (assumptions) của bản thân để khẳng định về nhu cầu của thị trường. Ví dụ: việc bạn đang có một vấn đề nào đó cần giải quyết (nhu cầu) chưa hẳn là một nhu cầu trên thị trường.
Bạn có thể thích ăn thịt lợn kho với mắm tôm và mật mía (giả cầy) nhưng chưa chắc những người bạn Úc xung quanh bạn thích điều đó.
Câu hỏi 3: Nếu ý tưởng kinh doanh của bạn là khả thi thì làm sao bạn có thể bảo vệ được ý tưởng đó?
Nên nhớ, nếu bạn làm được thì cũng có thể có những người khác làm được. Và người đi sau bắt chước bạn có thể làm tốt hơn bạn vì họ học được nhiều từ bạn.
Câu hỏi 4: Bạn cần có kỹ năng gì để thực hiện ý tưởng trên?
Về cơ bản, tốt nhất bạn cần có kỹ năng và kinh nghiệm trong lĩnh vực định kinh doanh. Nếu muốn mở nhà hàng, bạn nên có tay nghề nấu ăn hoặc ít nhất nên có thời gian làm việc cho nhà hàng.
Tuy nhiên, nếu đó là một ý tưởng đột phá (innovative) hoặc rất khả thi nhưng bạn chưa có đủ kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết, bạn có thể cân nhắc việc mời hay thuê người khác về làm cộng sự, đối tác hay nhân viên của bạn. Trong trường hợp này bạn cần biết phải làm gì để bảo vệ ý tưởng kinh doanh và để không phụ thuộc quá vào kỹ năng của đối tác.
Câu hỏi 5: Đối thủ cạnh tranh của bạn là ai?
Việc hiểu rõ về đối thủ cạnh tranh là hết sức cần thiết. Hiểu biết về đối thủ cạnh tranh không chỉ dừng ở mức liệt kê được tên của các nhà hàng trong khu vực mình định mở tiệm phở. Mà bạn cần phải biết chi tiết về từng đối thủ: họ đã ở đó lâu chưa, bán món gì với giá nào, cung cách chào hàng và phục vụ của họ ra sao, thực khách của họ là ai, làm nghề gì, là cư dân địa phương hay người đi làm ở văn phòng gần đó, thu nhập bao nhiêu, sở thích, thói quen chi tiêu như thế nào, v.v…
Tóm lại, bạn cần biết rõ đối thủ cạnh tranh của bạn đang bán gì, bán cho ai và bán như thế nào.
Câu hỏi 6: Bạn khác với đối thủ cạnh tranh như thế nào?
Sau khi hiểu rõ về đối thủ cạnh tranh, bạn hãy nhìn lại ý tưởng kinh doanh của mình xem nếu triển khai thì sẽ mang đến sự khác biệt nào cho thị trường. Sẽ khó thành công nếu bạn đi sau nhưng lặp lại những thứ người đi trước đã làm.
Bạn cần phải xác định được USP (unique selling point – nhiều tài liệu dịch là “lợi điểm bán hàng độc nhất” nhưng có thể hiểu nôm na là giá trị khác biệt mà business của bạn tạo ra cho khách hàng so với các đối thủ cạnh tranh) của bạn là gì? USP của bạn có thể là giá rẻ hơn, chất lượng phục vụ cao hơn, hay là một sản phẩm, dịch vụ gì đó lần đầu tiên có mặt trên thị trường. USP chính là điểm quyết định phần lớn thành bại của một business.
Câu hỏi 7: Bạn có khả năng tài chính để khởi sự kinh doanh hay chưa?
Vấn đề “đầu tiên” muôn thuở vẫn là “tiền đâu”. Đa số các bạn trẻ khởi nghiệp đều gặp khó khăn về vốn. “Có bột mới gột nên hồ”, ý tưởng dù hay đến đâu cũng sẽ mãi chỉ là ý tưởng nếu không có tiền để thực hiện. Vậy thì tiền ở đâu ra? Trước hết, phải là toàn bộ tiền bạn đã tiết kiệm được, là toàn tâm, toàn ý, toàn sức của bạn dành cho business. Tiếp đó là sự ủng hộ, giúp đỡ của gia đình, bạn bè, những người thân thích, rồi mới đến các khoản vay (small business loans) từ ngân hàng và các nhà đầu tư thiên thần (angel investors).
Gia đình, bè bạn của bạn là những ‘angel investors’ đầu tiên mà bạn cần tiếp cận, nhưng họ cũng không thể góp tiền cho bạn nếu chưa thấy yên tâm, chưa thấy bạn cam kết. Ngân hàng cũng sẽ không cho bạn vay nếu thấy kế hoạch kinh doanh của bạn không khả thi. Và các nhà đầu tư thiên thần khác, kể cả các nhà đầu tư mạo hiểm (venture capitalists) cũng sẽ khó có thể tài trợ vốn cho bạn nếu thấy bạn chưa thực sự máu lửa hết mình, chưa “đánh cược” toàn bộ bản thân cho khởi nghiệp.
Ở các bài tiếp theo về chủ đề này, mình sẽ bàn thêm về việc đánh giá mức độ sẵn sàng của bản thân trước khi quyết định khởi nghiệp và các nội dung cần làm rõ trong một bản Kế hoạch Kinh doanh.
Nguyễn Anh Tuấn, VBiz Promo CEO.
Tags: bussiness plan, kế hoạch kinh doanh, Lập kế hoạch kinh doanh
Bản Đồ Văn Phòng
